به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران، سینمای دینی، مفهومی است که در طول دههها، همواره در معرض پرسش و بازتعریف قرار گرفته است. اینکه چرا برخی از آثار در این حوزه با اقبال عمومی روبهرو میشوند و برخی دیگر با بیتوجهی، پرسشی است که نه به محتوا، بلکه به شیوه روایت بازمیگردد. آنچه بر پرده میآید، اگرچه ممکن است با نیت انتقال مفاهیم متعالی ساخته شده باشد، اما تا زمانی که نتواند با زبان امروز و روایت خلاقانه مخاطب را همراه کند، در ذهن تماشاگر ماندگار نخواهد شد.
فرهاد توحیدی، فیلمنامهنویس و چهره آشنا در سینمای ایران، تأکید میکند که مسئله نه در اصل محتوا، بلکه در نحوه روایت آن نهفته است. او با رد این تصور که مردم به سینمای دینی بیتوجه شدهاند، میگوید: «من با این جمله که اقبال از سینمای دینی رفته کاملاً مخالفم، اقبال بوده و هست. مردم ذاتاً با مفاهیم دینی بیگانه نیستند، اما اگر این مفاهیم با زبان تکراری، بدون خلاقیت و عمق روایت شوند، طبیعتاً کمتر مورد توجه قرار میگیرند. آثار زیادی با حمایت نهادهای فرهنگی ساخته شدهاند، اما چون زاویه دید تازهای نداشتند، موفق به جلب مخاطب نشدند.»
او بر این باوراست که در برخی حوزهها، نوعی اشباع موضوعی و تکرار مفاهیم رخ داده است که ممکن است منجر به کاهش تاثیرگذاری پیامها شود و در اینباره میگوید: «در فضای رسانهای ما، مفاهیمی همچون ایثار، فداکاری و شهادت بسیار مورد تأکید قرار گرفتهاند، که البته در جای خود ارزشمندند. اما وقتی این مفاهیم بهطور پیوسته و با قالبهای مشابه عرضه میشوند، ممکن است برای مخاطب حس تازگی نداشته باشد. انتقال مفاهیم بلند باید با دقت و نوآوری همراه باشد تا اصالت خود را حفظ کنند.»
توحیدی ادامه میدهد: «مخاطب امروز وقتی به سینما میرود، انتظار دارد با نگاهی متفاوت و روایتی غیرکلیشهای مواجه شود. اگر مفاهیم دینی همانطور که بارها در رسانهها دیده و شنیده، بدون تحول و نوآوری در فرم و نگاه بازآفرینی شوند، ممکن است اثرگذاری آنها کاهش یابد. اما اگر اثری بتواند با روایتی انسانی و خلاقانه این مضامین را طرح کند، مخاطب قطعاً آن را خواهد پذیرفت.»
به گفته توحیدی، نمونههایی مانند «روز واقعه» یا «رستاخیز»گرچه هرکدام با چالشهایی مواجه بودند، اما تلاش داشتند زاویهای متفاوت به موضوعات دینی و تاریخی ارائه دهند و همین موضوع آنها را برای مخاطب جذاب کرده است.»
این هنرمند راهحل بیشتر شدن آثار دینی در سینما را در گشودن فضای روایتهای متنوعتر میداند و بیان میکند:«برای آنکه مفاهیم دینی در دل هنر معاصر زنده بمانند، باید به روایات متنوع و زاویههای مختلف نگاه مجال بروز داده شود. طبیعی است که اگر تنها یک نگاه رسمی و تکرارشونده فرصت حضور در میدان را داشته باشد، تنوع معنایی از بین خواهد رفت. ما در فیلم «راه طی شده» تلاش کردیم نگاهی عرفانی و تأملبرانگیز به دین و عاشورا داشته باشیم؛ زاویهای که شاید کمتر در قالب رسمی بازتاب یافته باشد.»
او تأکید میکند که آنچه میتواند مردم را به سینمای دینی نزدیک کند، تجربه زیسته، انسانی و معاصر از مفاهیم قدسی است و میگوید: «مخاطب وقتی به سالن سینما میآید، انتظار دارد چیزی متفاوت ببیند، نه بیانی تکراری، درواقع میخواهد نگاهی که از دل زندگی روزمره و دغدغههای انسانی برخاسته باشد را ببیند. اگر این فرصت به هنرمندان داده شود، قطعاً آثار ماندگارتری در حوزه سینمای دینی خلق خواهد شد.»